Σαν σήμερα πριν από 50 χρόνια, η ανθρωπότητα για πρώτη φορά έκανε, το πιο τεράστιο άλμα της, πάτώντας σε έναν άλλο κόσμο, στον φυσικό σύντροφο της Γης στο κοσμικό της ταξίδι, στη Σελήνη. Ας δούμε όμως πως χαράχτηκε ο δρόμος προς τη Σελήνη και πως αναμένουμε να συνεχιστεί η πορεία της ανθρωπότητας προς τα αστέρια.
Όλα ξεκίνησαν με το όνειρο του ανθρώπου να πετάξει, πρωτίστως να ‘ξεκολλήσει’ από την επιφάνεια της Γη και να βρεθεί στον ουρανό, όπως τα πουλιά. Από την αρχαία ελληνική μυθολογία μέχρι και την επιστημονική φαντασία στις αρχές του προηγούμενου αιώνα, οι άνθρωποι φαντάζονταν άπειρους τρόπους για να γίνει αυτό. Κάποιες φορές ρεαλιστικούς αλλά τις περισσότερες φορές εντελώς ουτοπικούς. Μέχρι που 2 αδέλφια έκαναν το όνειρο πραγματικότητα. Επιδεικνύοντας πολύ επιμονή και υπομονή αλλά κυρίως δουλεύοντας σκληρά οι Γουίλμπουρ και Όρβιλ Ράιτ στις 19 Δεκεμβρίου 1903 καταφέρνουν να εφεύρουν και να πετάξουν το πρώτο αεροπλάνο. Ήταν πλέον γεγονός, ο άνθρωπος μετά την ξηρά και την θάλασσα κατέκτησε και τους αιθέρες.
Η μεγάλη άνθηση στην αεροπλοΐα ήρθε δυστυχώς μέσα από τις πιο μαύρες σελίδες τις ανθρώπινης ιστορίας, τον Α’ και τον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο. Τα αεροπλάνα γίνονταν πιο γρήγορα, πιο ευέλικτα, πιο μεγάλα και πιο δυνατά και χρησιμοποιούνταν κυρίως ως πολεμικά όπλα. Παράλληλα με την εξέλιξη της αεροπλοΐας και κατά την διάρκεια του Β΄Π.Π. , κυρίως δύο άνθρωποι αναπτύσσουν τον νέο τύπο πτητικής μηχανής, τον πύραυλο. Ο Βέρνερ φον Μπράουν, από την πλευρά της Γερμανίας και ο Σεργκέι Πάβλοβιτς Κορολιόφ, από την πλευρά της τότε Σοβιετικής Ένωσης.
Ο φον Μπράουν ανέπτυξε τον πύραυλο V-2 ο οποίος χρησιμοποιήθηκε από τον στρατό των ναζί με περισσότερες από 3.000 εκτοξεύσεις. Με το τέλος του πολέμου ο φον Μπράουν μαζί με περισσότερα από 100 μέλη της ομάδας του παραδόθηκαν στις δυνάμεις των Η.Π.Α. όπου και εντάχθηκαν στο νέο τότε πυραυλικό σύστημα το Ρεντστόουν (Redstone). Οι Σοβιετικοί μετά την κατάρρευση των ναζί στη Γερμανία καταφέρνουν να καταλάβουν σημαντικό μέρος των εγκαταστάσεων κατασκευής των πυραύλων V-2 και τις μεταφέρουν στην Σοβιετική Ένωση. Εκεί ανέλαβε την μελέτη και την εξέλιξη τους ο Κορολιόφ. Ο Κορολιόφ καταφέρνει να αναπτύξει τον R-7, τον πρώτο διηπειρωτικό πύραυλο.
Ο Κορολιόφ έγραψε την πρώτη χρυσή σελίδα στην ιστορία της διαστημικής εποχής στις 4 Οκτωβρίου 1957 όταν εκτόξευσε και έθεσε σε τροχιά γύρω από την Γη για τρεις ολόκληρες εβδομάδες τον πρώτο τεχνητό δορυφόρο με το όνομα Σπούτνικ 1 (Sputnik 1). Ο παγκόσμιος θαυμασμός για το επίτευγμα των Σοβιετικών ήταν τεράστιος. Ο ηγέτης τη Σοβιετικής ένωσης Νικίτα Χρουτσόφ πιέζει τον Κορολιόφ να πάει ακόμα ένα βήμα παραπέρα. Να βάλει σε τροχιά τον πρώτο ζωντανό οργανισμό και μάλιστα να το επιτύχει σε χρόνο ρεκόρ, μέσα σε ένα μήνα, ώστε να συμπέσει με την επέτειο της επανάστασης. Ο Κορολιόφ τα καταφέρνει και στις 3 Νοεμβρίου 1957 ξαναγράφει ιστορία εκτοξεύοντας τον Σπούτνικ 2 (Sputnik 2) με επιβάτη την σκυλίτσα Λάικα.
Στην αντίπερα όχθη οι Αμερικανοί καταφέρνουν στις 31 Ιανουαρίου 1958 να εκτοξεύσουν τον πρώτο δικό τους δορυφόρο που θα μπει σε τροχιά, τον Εξπλόρερ 1 (Explorer 1). Έτσι ξεκίνησε επίσημα ο Διαστημικός Αγώνας της εποχής του ψυχρού πολέμου.
Οι Σοβιετικοί συνεχίζουν να πρωτοπορούν. Ανεβάζουν τον πήχη ακόμα πιο ψηλά καταφέρνοντας στις 12 Απριλίου 1961 να βγάλουν για πρώτη φορά τον άνθρωπο στο κρύο και αφιλόξενο κενό του διαστήματος βάζοντας τον παράλληλα και σε τροχιά. O Γιούρι Γκαγκάριν στα 27 του έγινε ο πρώτος άνθρωπος που έφυγε έξω από την Γη μέσα στην κάψουλα του Βόστοκ 1. Λιγότερο από ένα μήνα αργότερα, στις 5 Μαΐου 1961, οι Αμερικανοί καταφέρνουν να στείλουν με την σειρά τους τον πρώτο Αμερικανό, τον Άλαν Σέπαρντ, στο διάστημα, όχι όμως να τον βάλουν και σε τροχιά.
Ο πρόεδρος των Η.Π.Α. Τζων Φιτζέραλντ Κέννεντυ αναγκάζεται, για να τονώσει την αυτοπεποίθηση του Αμερικάνικου λαού και να στρέψει το βλέμμα της κοινής γνώμης αλλού, να ενισχύσει τις προσπάθειες της Αμερικάνικης υπηρεσίας Διαστήματος και να υποσχεθεί κάτι αδιανόητο, για την εποχή. Ιδρύει το πρόγραμμα Απόλλο και υπόσχεται ότι μέχρι το τέλος της δεκαετίας του 1960 οι Η.Π.Α. θα στείλουν άνθρωπο στη Σελήνη και θα τον επιστρέψουν.
Οι Σοβιετικοί συνεχίζουν και στις 18 Μαρτίου 1965 ο Αλεξέι Λεονόφ κάνει τον πρώτο διαστημικό περίπατο. Είναι η τελευταία φορά που οι Σοβιετικοί θα είναι μπροστά από τους Αμερικάνους. Ο θάνατος του Κορολιόφ το 1966 πρακτικά θα σημάνει και το τέλος του διαστημικού προγράμματος για την Σοβιετική Ένωση καθώς κανένας από τους διαδόχους του δεν κατάφερε να εξελίξει το πρόγραμμα με επιτυχία.
Το πρόγραμμα Απόλλο ξεκίνησε με τρεις μη επανδρωμένες αποστολές για τον έλεγχο των πυραύλων. Στην διάρκεια δοκιμών για την πρώτη επανδρωμένη αποστολή ήρθε και η τραγωδία. Ήταν το Απόλλο 1 όπου στην κάψουλα ελέγχου, σε έναν πύραυλο χωρίς καύσιμα, ένας σπινθήρας στην πρόχειρα σχεδιασμένη καλωδίωση ξεκίνησε μια πυρκαγιά. Η φωτιά είχε ως θύματα της τους τρεις αστροναύτες που επέβαιναν. Πολλά σχεδιαστικά λάθη διαπιστώθηκαν χάρη σε αυτό το ατύχημα, τα οποία διορθώθηκαν αλλά καθυστέρησαν την πρώτη επανδρωμένη πτήση για περίπου 22 μήνες. Τρεις ακόμα μη επανδρωμένες αποστολές χρειάστηκαν μέχρι η ΝΑΣΑ να εκτελέσει την πρώτη επανδρωμένη εκτόξευση του προγράμματος Απόλλο.
Το Απόλλο 7 στις 11 Οκτωβρίου 1968 μετέφερε το τριμελές πλήρωμα σε τροχιά γύρω από την Γη και εκτέλεσαν πλήθος ελέγχων στα συστήματα του διαστημοπλοίου. Ακολούθησαν οι αποστολές Απόλλο 8 και 9 που έκαναν ακόμα περισσότερους ελέγχους στα συστήματα των διαστημοπλοίων και της σεληνακάτου. Το Απόλλο 10 ήταν η πρόβα τζενεράλε καθώς η σεληνάκατος του έφτασε λίγα χιλιόμετρα από την επιφάνεια της Σελήνης. Όλα ήταν πλέον έτοιμα για την αποστολή που θα έφερνε τον άνθρωπο στη Σελήνη.
Στις 16 Ιουλίου 1969 η αποστολή Απόλλο 11 εκτοξεύθηκε με τριμελές πλήρωμα τους Νηλ Άρμστρονγκ, Έντουιν ‘Μπαζ’ Όλντριν και Μάικλ Κόλινς. Το τετραήμερο ταξίδι μέχρι την Σελήνη ολοκληρώθηκε χωρίς εκπλήξεις. Οι Άρμστρονγκ και Όλντριν επιβιβάστηκαν στην σεληνάκατο με προσωνύμιο Αετός και ξεκίνησαν την κάθοδο τους προς την επιφάνεια της Σελήνης. Μετά την ασφαλή προσσελήνωση του Αετού χρειάστηκαν περισσότερες από έξι ώρες προετοιμασίας μέχρι οι αστροναύτες να είναι έτοιμοι να βγουν από την σεληνάκατο. Σχεδόν ολόκληρος ο πλανήτης παρακολουθούσε με κομμένη την ανάσα μέσα από τους τηλεοπτικούς δέκτες. Ο Άρμστρονγκ κατέβηκε την σκάλα της σεληνακάτου και στη Σελήνη βγήκε από τα χείλη του η ιστορική φράση: «Είναι ένα μικρό βήμα για τον άνθρωπο, ένα τεράστιο άλμα για την ανθρωπότητα». Το ημερολόγιο έδειχνε 20 Ιουλίου 1969. Ο άνθρωπος πλέον είχε πατήσει σε ένα άλλο ουράνιο σώμα και ο τρόπος που η ανθρωπότητα θα έβλεπε τη Σελήνη έχει αλλάξει για πάντα.
Το πρώτο μέρος του στοιχήματος που έβαλε ο Κέννεντυ είχε εκπληρωθεί. Το δεύτερο μέρος, η επιστροφή των αστροναυτών στη Γη, ολοκληρώθηκε και αυτό με απόλυτη επιτυχία. Οι Η.Π.Α. είχαν κερδίσει ολοκληρωτικά τον αγώνα του διαστήματος. Ακολούθησαν άλλες 6 αποστολές Απόλλο όπου όλες πλην μιας προσσεληνώθηκαν επιτυχώς και εκτέλεσαν πλήθος πειραμάτων και συνέλεξαν συνολικά 382 κιλά πετρωμάτων. Η μία αποστολή που δεν προσσεληνώθηκε ήταν η 13. Η αποστολή αυτή λόγω προβλημάτων που προέκυψαν ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση για την ΝΑΣΑ μετά το Απόλλο 11. Καταφέρνουν χρησιμοποιώντας ακόμα και τα πιο απίθανα υλικά που είχαν στο διαστημόπλοιο να διατηρήσουν τους αστροναύτες ζωντανούς και να τους βάλουν σε τροχιά ασφαλούς εισόδου στη Γη.
Από την τελευταία αποστολή Απόλλο το 1972 ο άνθρωπος δεν έχει ξαναεπιστρέψει στη Σελήνη, παρά μόνο με ρομποτικά οχήματα. Εκτός από τις Η.Π.Α. και την Σοβιετική Ένωση και άλλες χώρες κατάφεραν να στείλουν συσκευές και ρομποτικά οχήματα στην επιφάνεια της Σελήνης, χώρες όπως η Κίνα, η Ιαπωνία και η Ινδία. Η ΝΑΣΑ βέβαια έχει στείλει ερευνητικά σκάφη στα χρόνια που ακολούθησαν σε όλους τους πλανήτες του Ηλιακού μας συστήματος είτε με προσεδαφίσεις όπως στον Άρη είτε με διελεύσεις και μόλις πριν από περίπου ένα χρόνο, τα πρώτα από αυτά, τα Βόγιατζερ 1 & 2 βγήκαν πέρα από τα όρια του ηλιακού μας συστήματος.
Πρόσφατα η ΝΑΣΑ ανακοίνωσε το πρόγραμμα Άρτεμις που φιλοδοξεί να ξαναστείλει ανθρώπους, μεταξύ των οποίων και την πρώτη γυναίκα, στη Σελήνη το 2025 και μάλιστα, όπως τόνισαν, για μία πιο μόνιμη παρουσία του ανθρώπου εκεί. Πλέον εκτός των κρατικών υπηρεσιών διαστήματος υπάρχουν αρκετές ιδιωτικές εταιρίες που βάζουν δορυφόρους σε τροχιά και έχουν στα σχέδια τους αποστολές επανδρωμένες για τη Σελήνη και μη επανδρωμένες για πλανήτες όπως ο Άρης με απώτερο σκοπό την αποίκηση. Το μέλλον της διαστημικής εξερεύνησης φαντάζει πολλά υποσχόμενο και σίγουρα θα είναι γεμάτο εκπλήξεις και φανταστικές ανακαλύψεις. Μέχρι η αποίκηση άλλων πλανητών να γίνει πραγματικότητα σίγουρα έχουμε πολλά βήματα να κάνουμε ακόμα, αλλά μέχρι τότε μπορούμε να ονειρευόμαστε και να ελπίζουμε.
Για τον A-Polaris, Απόστολος Κεχαγιάς